Arie Willem den Boer
1894-1972
Arie Willem den Boer (1894-1972) was van 1920 tot 1960 gemeentesecretaris in Oudewater.
Hij was zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van Oudewater, verdiepte zich in de archieven van Oudewater en publiceerde regelmatig.
Den Boer was geboren in de gemeente Lange Ruige Weide, in de nabije omgeving van Oudewater.
Voor zijn aanstelling in Oudewater werkte hij in Alphen aan den Rijn. Hij trouwde met Agatha de Koning (1894-1973) uit Waarder. Zij kregen twee kinderen, Aaltje (1921) en Jacob (1925). Het gezin Den Boer woonde in het huis IJsselveere 25.
In 1934 publiceerde Den Boer een ‘Gids voor Oudewater’, één van de eerste werkjes op toeristisch gebied. Den Boer publiceerde ook diverse artikelen in de ‘Goudsche Courant’ onder de noemer ‘Uit Oudewaters bewogen geschiedenis’. Deze reeks begon in 1948 en zette zich jarenlang voort met onregelmatig verschijnende en goed onderbouwde artikelen.
Den Boer deelde zijn historische belangstelling met Gijsbert van der Lee, de directeur van de touwfabriek. Op diens verzoek werkte hij aan een jaartallen overzicht van de geschiedenis van Oudewater, gebaseerd op de archiefstukken in het gemeentearchief. De lijst zou uiteindelijk pas in 1950 af zijn. Den Boer concludeerde toen al, dat de oude inventarissen van het archief veel meer archiefstukken vermeldden dan er op dat moment aanwezig waren.
In 1943 werd een afdeling van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers in Oudewater georganiseerd. Den Boer was hierin actief betrokken. Den Boer was ook informant voor de spionagegroep-Albrecht die via een zender in Hoenkoop informatie doorgaf aan de geallieerden.
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog, rond de opening van de Waag als museum, was er veel belangstelling voor de geschiedenis van de heksenvervolging. In 1952 publiceerde Den Boer het artikel ‘De Heksenwaag te Oudewater’ in ‘Zuid-Hollandse Studiën’. Naar aanleiding van de opschudding over de stadsrechten in 1957 publiceerde hij in dat jaar ‘Wanneer werd Oudewater tot stad verheven?’ in ‘Zuid-Holland: twee maandelijks orgaan van de Historische Vereniging Zuid-Holland’. Samen met Gijsbert van der Lee had hij ontdekt dat de fameuze verwijzing naar de ‘kroniek van burgemeester Kersseboom’ in feite verwees naar de nogal aanvechtbare tekst over de stadsrechten van Oudewater en Amersfoort in de Batavia Sacra. In 1957 was de kroniek van burgemeester Kersseboom in bezit van Gijsbert van der Lee.
Na zijn pensionering was Den Boer betrokken bij de VVV van Oudewater. Tijdens de herdenking van de Oudewaterse Moord vertelde hij bij het schilderij in het stadhuis het verhaal van 1575.
In de jaren ’60 verdiepte hij zich – waarschijnlijk naar aanleiding van de tentoonstelling over Arminius in 1960 – in de twisten tussen de remonstranten en de contraremonstranten in de periode 1615-1618, een bijzonder heftige tijd voor Oudewater. Hij publiceerde hierover in ‘Zuid-Holland’ onder de titel ‘Kerkelijke twisten in Oudewater in de jaren 1615-1618’. Deze publicatie trok de aandacht van mr. dr. Jan den Tex, die op dat moment zijn biografie over Van Oldenbarneveldt aan het schrijven was. Den Tex werkte samen met Sylvia England, die in het Public Record Office in London voor hem archieven doorzocht. Zij stuitte daarin op een correspondentie tussen de Engelse gezant Carleton en John Cooke, de Engelse kapitein in Oudewater, uit de jaren 1617-1619. Den Tex nam contact op met Den Boer en na diens enthousiaste reactie stuurde hij Den Boer transcripties van de brieven van Cooke. Den Boer werkte dit uit voor een artikel, maar dit is nooit gepubliceerd.
In 1965 werd Den Boer gevraagd om ter gelegenheid van de viering van 700 jaar stadsrechten een boek te schrijven over de geschiedenis van Oudewater en de geschiedenis van de heksenvervolging. Johan Schouten schreef een overzicht van de monumenten. Waarschijnlijk hadden de auteurs slechts twee à drie maanden tijd om hun werk te voltooien.
In 1966 publiceerde Den Boer ‘De zegels en het wapen van Oudewater’ in de uitgave van Leemans-Prins over zegels en wapens van Zuid-Hollandse steden. In 1970 en 1971 zou hij nog twee artikelen in Heemtijdinghen publiceren, ‘Onderpand Oudewater ingelost’, over de overgang van Oudewater naar de provincie Utrecht, en ‘Drankmisbruik en verkeersveiligheid in vroeger eeuwen’, een transcriptie van een ordonnantie uit 1613. Materiaal dat Den Boer over de Tweede Wereldoorlog had verzameld, werd in 1970 door de heren Deurwaarder en Pollemans gebruikt voor het samenstellen van een educatief boekje over de Tweede Wereldoorlog.
Op 15 maart 1972 verscheen in de Goudsche Courant het laatste artikel van Den Boer: ‘Op gebied van bejaardenzorg liep Oudewater beslist niet achter’. Aanleiding was de opening van het ‘rusthuis’ De Wulverhorst en de naderende opening van De Schuilenburcht. Een dag later overleed de auteur.
Tekst : Nettie Stoppelenburg
Terug naar alle beroemde inwoners